PROJE 14

Kronik migren başağrısında tanısal nöroinflamatuvar biyobelirteç paneli tanımlanması

TÜBİTAK
Stratejik Hedef Adı

Nöron hasarı ile ilişkili olan hastalıkların tanısı için biyobelirteç, biyosensör, genetik ve immun temelli test kitlerinin ve test panellerinin geliştirilmesi

Proje Faaliyet Alanı

Tıp, Sağlık

Sorumlu APYK

Nörobilim ve Nöroteknoloji Mükemmeliyet Ortak Uygulama ve Araştırma Merkezi (NÖROM)


PROJE HEDEFLERİ

Migren nöroinflamatuvar bir hastalık olup, küresel ölçekte 50 yaş altında en sık karşılaşılan ve 2. en önemli engellilik nedeni olarak bildirilen beyin hastalığıdır. Alarm proteini olan HMGB1 inflamasyon ve hücre hasarı gibi tehdit koşullarında hücre dışına salınan proinflamatuvar ve nosiseptif bir moleküldür. HMGB1’in duyu ağrı nöronlarında ve trigeminal sinirde nosiseptif aktivasyona yol açtığı ve dirençli kronik trigeminal ağrı ile ilişkili olduğu bildirilmiştir. İnterlökin-17 (IL-17) farklı inflamatuvar hastalıklarla ilşikisi gösterilmiş olan ve HMGB1 tarafından tetiklenebilen proinflamatuvar bir sitokindir. Diğer taraftan migren hastalarında atak tetikleyici etkisi ile bilinen nitrogliserinin kronik dönemde IL-17’yi arttırarak ve kan beyin engelini geçerek beyin sapında trigeminal ağrı çekirdeğini uyardığı ve böylece migren başağrısına yol açabileceği öne sürülmüştür. miR-146 inflamatuvar yanıtları baskılayabilme potansiyeli ile öne çıkan düzenleyici bir micro RNA’dır. miR-146’nın HMGB1 reseptörü TLR-4/NK-kb aracılı sinyal yolağında negatif düzenleyici etkisi ve migren başağrısı patofizyolojisinde NF-kb yolağının kanıtlanmış rolü nedeniyle miR-146’in kronik migren biyobelirteç panelinde yer alması planlanmıştır. Ayrıca miR-146’nın IL-17 aracılı inflamasyonu inhibe etmesi, kronik hastalıkların akut alevlenmelerinde belirteç olabilme potansiyeli ve kronik trigeminal ağrı hastalarında serum düzeylerinin değişmesi gerekçeleriyle biyobelirteç olarak önemi öne çıkmaktadır.Projede;

  1. Kronik migren hastaları ve kontrol grubu çalışmaya dahil edilerek alınacak serum örnekleri HMGB1, IL-17 ve miR-146 için geliştirilecek tanısal biyobelirteç panelinin geçerlilik testleri yapılmak üzere APYK-4’e iletilecektir. Aynı hasta örneklerinde  biyobelirteç paneli parametreleri için APYK-4’ün yapacağı  validasyon testlerinin ayrı bir laboratuvarda kontrolü sağlanacaktır. Elde edilecek sonuçların hastaların klinik özellikleri ve ayrıntılı bilişsel ve diğer testleri ile korelasyonu incenecektir.
  2. HMGB1’e karşı geliştirilecek peptit adaylarının in vitro hücre kültüründe etkinlik ve toksisite testleri yapılacak ardından uygun bulunan molekülün hastalardan elde edilecek T hücrelerin insan hücreleri ko-kültür ortamındaki etkinliği test edilerek THS’nin bu projede 3’den 6 seviyesine çıkarılması planlanmaktadır.

Bu proje APYK-8 NÖROM tarafından APYK-6 IBG işbirliğinde gerçekleştirilecektir. Projeden elde edilecek  hasta örnekleri APYK-4 için girdi olarak sunulacak, APYK-7 projesinin çıktısı olacak HMGB1 proteinine yönelik yüksek afinite gösteren peptid bazlı moleküller ise sunulan projenin girdisini oluşturacaktır.

Proje Görselleri

Ekip

Prof. Dr. Hayrunnisa Bolay Belen
Prof. Dr. Hayrunnisa Bolay Belen Yürütücü Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı ve NÖROM
Bilgi
Prof. Dr. Meltem Bahçelioğlu
Prof. Dr. Meltem Bahçelioğlu Araştırmacı Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı
Bilgi
Prof. Dr. Özlem Gülbahar
Prof. Dr. Özlem Gülbahar Araştırmacı Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anablim Dalı
Bilgi
Prof. Dr. Şermin Genç
Prof. Dr. Şermin Genç Araştırmacı İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi
Bilgi
Prof. Dr. Arzu Aral
Prof. Dr. Arzu Aral Araştırmacı İzmir Demokrasi Üniversitesi ve NOROM
Doç. Dr. Güvem Gümüş Akay
Doç. Dr. Güvem Gümüş Akay Araştırmacı Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı
Bilgi
Doç. Dr. Uğur Tüfekçi
Doç. Dr. Uğur Tüfekçi Araştırmacı İzmir Demokrasi Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
Dr. Öğr Gör Doğa Vurallı
Dr. Öğr Gör Doğa Vurallı Araştırmacı Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı
Bilgi