Hafif bilişsel bozukluk ve Demans tanı kriterlerini karşılayan şizofreni-bipolar spektrumu hastalarının tanınmasına dair objektif yöntem geliştirilmesi

PROJE HEDEFLERİ

Demans ileri yaşlarda yaygın olarak görülen çok sebepli bir hastalıktır. Şizofreni ve bipolar bozukluk ise genç yaşlarda başlayan, kronik doğada hastalıklardır. Ancak son yıllarda yapılan çok büyük örneklemli çalışmalar, hem şizofreni hem de bipolar bozukluğu olan yaşlılarda demansın sağlıklı topluma göre çok daha sık gözüktüğü ve erken yaşta başladığı gösterilmiştir. Burada ilginç bir nokta, ilerleyici amnestik tipte bilişsel kayıp sonrası demans tanısı konan şizofreni ve bipolar bozukluk hastalarının beyinlerinde Alzheimer patolojisi sağlıklı kontrollerden farklı bulunmamıştır. Bu durum şizofreni ve bipolar bozukluğun Alzheimer dışı bir nörodejeneratif bir demans riskiyle ilişkili olduğunu düşündürtmektedir.

Alzheimer hastalığının tersine, fronto-temporal demans tanısı alan bireylerin geçmişinde ve aile öyküsünde şizofreni ve bipolar bozukluk daha sıktır ancak bu sadece TDP-43 tipi FTD için geçerli görünmektedir. Yakın tarihli bir çalışma FTD tanılı bireylerin % 10’nun geçmişte bipolar bozukluk tanısı aldığını göstermektedir. Ayrıca, şizofreni ve bipolar bozukluk öyküsü olan demans hastalarının çoğunun amnestik profilde olmasının bu hastalıklarda ilerleyici amnezi ile giden ancak Alzheimer dışı patoloji ile giden tablonun “limbic-predominant age-related TDP-43 encephalopathy (LATE)” ile uyumlu olduğunu düşündürtmektedir. Projede;

1. Demansı olan şizofreni-bipolar bozukluk olgularını demansı olmayan hastalar ve Alzheimer hastalarından ayrımında yardımcı olmak amacıyla objektif bir yöntem geliştirilmesidir.
2. Dijital biomarkerlerin kendi başına veya diğer biomarkerlarla birlikte kullanılmasının demansın ayırıcı tanısına katkı araştırılacaktır. Henüz, şizofreni ve bipolar bozukluk kapsamında gelişen demansiyel sendromun tanısı için geliştirilmiş bir bioyobelirteç yoktur. Bu çalışmada geliştirilecek yöntemin ciddi psikiyatrik hastalıklarda demansın erken tanısına katkı sağlaması hedeflenmektedir.