Ailesel ve sporadik Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) için RNA temelli biyobelirteç teknolojilerinin geliştirilmesi

PROJE HEDEFLERİ

Amyotrofik lateral skleroz (ALS), üst ve alt motor nöronların kronik dejenerasyonu ile karakterize, progresif, ölümcül bir hastalıktır. Merkezi sinir sistemi ve iskelet kasları arasındaki kritik bağlantılar aşamalı olarak kaybedilmekte, akabinde felç, solunum yetmezliği ve ölümle sonuçlanmaktadır. Bugüne kadar ALS'de motor nöronların (MN) dejenerasyonu, mitokondriyal disfonksiyon, azalan aksonal transport, toksik protein agregasyonu, protein yıkımı (proteozom veya otofajiyi içeren veya bunlardan her ikisini içeren), prion benzeri yayılma, eksitotoksisite, nöronal olmayan hücrelerden azalan nörotrofik destek, oksidatif stres, hipermetabolizma ve RNA toksisitesi gibi çeşitli mekanizmalarla ilişkilendirilmiş ancak net bir sonuca varılamamıştır. ALS'nin genel tanısı 'El Escorial' kriterleri ile tanımlanmış olsa da teşhis zorluğu ve motor nöron hücreleri hakkında yeterli bilginin olmaması birçok yanlış tanıya sebep olabilmektedir. Son yıllarda araştırmalar, hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılacak potansiyel biyobelirteçlerin belirlenmesine odaklanmıştır. Bu biyobelirteçler birçok hastalıkta olduğu gibi, ALS hastalarının sınıflandırılmasını, hastalığın seyrinin izlenmesini ve belirli bir ilaca daha iyi yanıt verecek hastaların belirlenmesini kolaylaştırabilir. Daha önce bahsedilen anormal metabolizma süreçlerine dahil olan birkaç biyobelirteç adayı araştırılmış], ancak bu hiçbiri şu anda pratik bir tanı aracına çevrilememiştir. Projede;

1. Daha önce SOD1-G93A fare modelinde belirlediğimiz mRNA, miRNA ve circRNA düzeyindeki potansiyel biyobelirteçlerin ALS’li hastalardan toplanan kan örneklerinde doğrulanması yapılacaktır.
2. Erken tanısı oldukça zor ve herhangi bir biyobelirteci tanımlanmamış ALS’nin erken ve kolay tanısına yönelik PZR-temelli kit ve biyosensör geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Belirlenen bu biyobelirteçler terapötik moleküllerin geliştirilmesinde önemli bir basamak olacaktır.